Duvar ve Tesisat Yüzeylerinde Yoğuşma Problemi

---

Yoğuşma; havanın içindeki su buharının, ortam sıcaklığı ve bağıl nem miktarına bağlı olan terleme

sıcaklığından daha düşük sıcaklıktaki bir yüzeye temas etmesi sonucu gaz halinden sıvı hale

geçmesidir.

Su buharı difüzyonu sonucu oluşan yoğuşma, tesisat ve yapı malzemelerine; yapı malzemelerinde meydana gelen ısı geçişine olumsuz yönde etki eder.

• Yoğuşma olayı; hava ile temas eden yüzey sıcaklığının, havanın çiğ noktası sıcaklığının altına düşmesiyle oluşur.
• Eğer su buharı, yapı malzemesi yüzeyinde yoğuşmazsa, terleme olmadan yapı malzemesi içine girer. 
• Yapı malzemesi içine difüz eden su buharının kısmi basıncı iç katmanlarda herhangi bir noktada o sıcaklıktaki su buharı doyma basıncına eşit olduğu anda yoğuşma başlar. 
• Malzeme içinde yoğuşan su, malzemenin nemini arttırır.
• Yoğuşan suyun miktarı, malzemenin absorbe edebileceği doyma neminden fazla ise serbest kalır ve çeşitli şekillerde malzeme içinde hareket eder. 
• Yoğuşma yapı malzemesinin yapısını bozacağı gibi malzemenin toplam ısı transferi katsayısını yükseltir, ısı kayıplarını da arttırır.
• Hava içinde bulunan su buharı miktarı sabit olmayıp değişken olduğundan, sıcaklık arttıkça birim havanın taşıyabileceği su buharı miktarı da artar. Havanın nemi % ile ifade edilir ve bağıl nem olarak tanımlanır.

Bağıl nem 

• % 30 – 40 olursa kuru hava,
• % 40 – 60 olursa normal hava,
• % 60’ dan büyük olursa nemli

 hava olarak algılanır.

Sıcaklığı 22  °C, bağıl nem oranı % 60 olan bir odada yoğuşma sıcaklığı  13,9 °C'dir. Bu odada yoğuşma olmaması için odadaki tüm yüzeylerin (yani duvar dip, köşe, pencere vs ) sıcaklığı mutlaka 13,9 °C'den büyük olmalıdır.

Sıcaklığı 18  °C, bağıl nem oranı % 40 olan bir odada yoğuşma sıcaklığı  4.2°C'dir. Bu odadaki duvarlarda veya tesisatların (su boruları, klima boruları, havalandırma kanalları) yüzeylerinde yoğuşma olmaması için odadaki tüm yüzeylerin sıcaklığı mutlaka 4,2 °C'den büyük olmalıdır. 

• Ortam sıcaklığı ( Ta =   °C ) 
• Bağıl nem oranı ( Φ = % )
• Akışkan sıcaklığı (Tm = °C)
• Malzemenin hücre yapısı
• Yüzeysel hava taşınım katsayısı ( α )
• Isı iletkenlik katsayısı (ʎ)
• Su buharı difüzyon direnç katsayısı (μ )

• Isı Yalıtımı Yapılmazsa, Isı Yalıtımı Yetersiz Yapılırsa = Yoğuşma YÜZEYDE OLUR.

• Isı Yalıtım Malzemesinin Kalınlığı Yeterli ise; µ değeri düşük olan malzemede = Yoğuşma BÜNYEDE OLUR

•  µ değeri yeteri kadar yüksek olan malzemede = Yoğuşma OLMAZ.

İstenmeyen terleme, yoğuşma ve donmanın önlenmesi, uygun ısı yalıtımının yapılması ile mümkün olmaktadır. 

1. Doğru ısı yalıtım malzemesi seçilmeli,
2. Yalıtım kalınlığı doğru hesaplanmalı,
3. μ değeri yeteri kadar yüksek olmalı,
4. Yalıtımda ısı köprüleri oluşmamalı ve uygulamalar doğru yapılmalıdır.